نقد بازی Chants of Sennaar

یکی از بهترین اتفاقات در دنیای بازی‌ها این اواخر ساخت بازی‌های منحصربه‌فرد در سبک ماجرایی و فکری است که تفاوت بسیاری با بازی‌های کلاسیک این سبک دارند. آثاری مانند Return of the Obra Dinn و The Case of the Golden Idol نشان دادند که موضوعاتی به نظر ساده و بدون هیجان می‌توانند سوژه مناسبی برای تولید تجربه‌هایی بسیار درگیرکننده و جذاب باشند. در همین راستا بازی Chants of Sennaar آمده تا با الهام از این نوآوری، بازی با تکیه بر ترجمه متون زبان ناشناخته راه ارائه کند.

در بازی Chants of Sennaar قهرمان داستان در دنیایی چشم بازمی‌کند که ساکنان آن به زبانی ناشناس صحبت می‌کنند. طبیعی است که بدون فهمیدن زبان متداول انجام هر کاری غیرممکن است ولی خوشبختانه به‌زودی مشخص می‌شود که می توان با دقت در محیط و در حین صحبت با افراد مختلف کم‌کم نه‌تنها از معنی کلمات پی برد بلکه حتی با قواعد جمله‌بندی زبان نیز آشنا شد.

اولین چیزی که توجه را در بازی Chants of Sennaar به خود جلب می‌کند طراحی گرافیکی بسیار خاص و جالب آن است. هر قسمت از این دنیا که محل زندگی قومی مختلف با زبان مخصوص است با رنگ‌بندی محدود و متفاوت طراحی شده است که با حال و هوای آن می‌خواند. برای مثال قوم مسلح و خشن در دنیایی با ترکیب رنگ قرمز و آبی هستند و برخلاف آن‌ها قوم به نظر اشرافی در محیطی با رنگبندی شادتر و روشن‌تر. بااینکه گرافیک بازی از نظر تکنیکی در حد بالایی نیست، بخش هنری آن اثری بسیار جذاب و متفاوت ارائه کرده است.

باوجود ظاهری زیبا و خاص، نقطه قوت اصلی بازی Chants of Sennaar مکانیک اصلی آن است که بازی را به تجربه‌ای بی‌نظیر تبدیل کرده. طبیعی است که یادگرفتن زبانی ناشناس، حتی در حد ابتدایی بدون توانایی حداقلی از آشنایی ابتدایی با حتی الفبا بسیار سخت خواهد بود. ولی در همان دقایق اولیه در قسمتی که حالت آموزشی دارد بازی موفق می‌شود که به مخاطب آموزش دهد، می‎توان با دقت به حرکات و اشارات مخاطب تا حدی معنی کلمات مختلف را حدس زد. این یکی از ابتدایی‌ترین راه‌هایی است که مخاطب می‌تواند کم‌کم معنی کلمات مختلف را یاد بگیرد.

بخش دیگر برای یادگیری زبان دقت در نوشته‌های مختلف است. اسامی بکار برده شده در تابلوهای مختلف در کنار متون مختلف که در بسیاری مواقع در کنار حکاکی‌ها و نقاشی‌های مختلف هستند، همگی دست‌به‌دست هم می‌دهند تا سرنخ‌هایی برای فهم کلمات مختلف در اختیار قرار دهند. البته در مواردی بازی با قرار دادن سرنخ‌های بسیار واضح (برای مثال قرار دادن عکس در کنار هر کلمه) نقطه شروعی برای مخاطب مشخص می‌کند تا روال مقداری سرراست‌تر شود.

البته بازی Chants of Sennaar به‌خوبی می‌داند که حدس هر کسی از کلمات مبهم می‌تواند متفاوت باشد. برای همین در بازی این توانایی وجود دارد تا مخاطب بتواند حدس و گمان خود را به هر زبانی تایپ کند. تصمیم نهایی برای فهمیدن معانی در پی عکس‌هایی است که در دفترچه قرار داده می‌شوند. هرچند وقت یک‌بار 3 یا 4 طرح در دفترچه ثبت می‌شوند که باید کلمه مناسب را برای هر کدام انتخاب کرد. دلیل این که این کلمات گروه‌بندی شده‌اند این است که نتوان با امتحان کردن یک‌یک کلمات معنی را پیدا کرد. این مسأله باعث می‌شود که برای تجربه بازی نیاز به دانش بالا از زبان انگلیسی نباشد.

درجه سختی بازی Chants of Sennaar در پی دستیابی به قسمت‌های مختلف با ساکنین جدید است که کاملاً با زبان متفاوتی حرف می‌زنند. هرچقدر که در بازی پیشرفت کنید، زبان مورد استفاده پیچیده‌تر می‌شود و تعداد بیشتری از جملات در شرایط مختلف وجود خواهد داشت. همین مسأله به‌زودی به دردسر تبدیل خواهد شد. با توجه به این که برای پیشروی در بازی باید چندین بار در محیط گشت زد، در پی بزرگ‌تر شدن آن و با توجه به حالت خاص گرافیکی بازی، پیدا کردن راه در قسمت‌های مختلف سخت خواهد شد. نه‌تنها وجود نقشه در بازی ضروری بود، حتی می توان گفت که نیاز به توانایی تغییر مکان آنی به هر نقطه محیط بسیار حس می‌شود.

مهم‌ترین خصلت برای لذت از بازی Chants of Sennaar صبر و دقت در جزئیات است. در ابتدای ورود به هر قسمت، طبیعی است که دانش مخاطب از زبان جدید تقریباً صفر است (البته در پی هر محیط بعد از اولی، بازی تابلویی با زبان بومی محل قبلی در کنار زبان محل جدید قرار می‌دهد که نقطه شروعی باشد). به این دلیل توانایی تحلیل و دقت در محل بکار بردن کلمات مختلف بسیار مهم می‌شود. این مهم نیازمند این است که یادداشت کنید کجا چه کلمه‌ای بکار برده شده تا در پی تحقیقات، به محل بازگردید و دوباره به چگونگی کاربرد کلمه دقت کنید.

این تجربه حس و حال یک محقق و باستان‌شناس است که نقطه قوت اصلی بازی Chants of Sennaar حساب می‌شود. حتماً به یاد دارید که در حین یادگرفتن یک زبان جدید، مواردی پیش‌آمده که توانسته‌اید بدون از پیش دانستن، معنی کلمه‌ای را درست حدس بزنید. در این بازی دقیقاً این تجربه و حس و حال را خواهید دید! فقط لزوم آن داشتن صبر و حوصله کافی است. شاید همین قضیه این عنوان را مناسب هر مخاطب نکند.

در کنار مکانیک اصلی ترجمه، بازی Chants of Sennaar مکانیک‌های دیگری نیز برای تغییر در روال بازی دارد. این مکانیک‌ها از پازل‌های مختلف (مانند جورچین گرفته تا باز کردن محیط برای دسترسی به کلید خاص) تشکیل شده‌اند و حتی بازی بخش‌های کوتاه مخفی‌کاری دارد! باوجود این که این بخش‌های جانبی، به‌خصوص قسمت مخفی‌کاری عمق چندانی ندارند ولی برای جلوگیری از یکنواخت شدن بازی کاملاً مناسب هستند. این مسأله مخصوصاً برای پازل‌هایی که حل آن‌ها در پی فهمیدن معنی کلمات خاصی است بیشتر صادق خواهد بود که پایانی مناسب برای زحمات مخاطب محسوب خواهد شد.

اگر نقدی جدی به بازی Chants of Sennaar وارد باشد، گنگ بودن برخی مفاهیم در آن است. انتقال معنی کلمات مانند علاقه داشتن یا وظیفه به دلیل طرح بصری بازی کاری سخت است و در مواردی، حدس این که منظور از طرح ثبت شده در دفترچه می‌تواند چه باشد مشکل خواهد شد. برای مثال حدس معنی کلمه «ساختن» از طرح فردی که در حال کوزه‌گری است می‌تواند به‌راحتی با کلمه «کوزه» اشتباه گرفته شود. استفاده از این کلمات پیچیده در برخی از بخش‌های از بازی، پیشروی در آن را تا حدی مشکل می‌کند، مخصوصاً این که با حدسی اشتباه می توان کاملاً در مسیر غلط افتاد که این مسأله را حادتر می‌کند.

بازی Chants of Sennaar به‌راحتی خود را در میان بزرگان اینگونه بازی‌های ماجرایی خاص قرار می‌دهد. برای طرفداران بازی‌های فکری، بازی می‌تواند به یکی از خاص‌ترین و ناب‌ترین تجربه‌ها تبدیل شود که به‌ندرت در دسترس خواهد بود. بخش‌هایی از بازی است که می‌شد با انتخاب بهتر (برای مثال نقشه مراحل) تجربه آن را سرراست‌تر و بهتر کرد ولی درکل بازی Chants of Sennaar بهترین بازی فکری است که می‌توانید با خیال راحت تجربه کنید و لذت ببرید.

بازی Chants of Sennaar در کنار بزرگان سبک‌فکری مانند Return to Obra Din و The Case of Golden Idol باافتخار قرارگرفته است. استفاده از مکانیک هسته‌ای بر طبق ترجمه زبان ناشناس به نحو احسن به تجربه‌ای بسیار لذت‌بخش و درگیرکننده تبدیل شده که می‌تواند ساعت‌ها فکر مخاطب را درگیر خود کند، در کنار آفریدن محیط باحالت بصری خاص و جذاب.

Chants of Sennar has the honor of standing shoulder to shoulder with the likes of The Return of Obra Dinn and The Case of the Golden Idol. Similar to those titles, it manages to take a mundane and boring-sounding concept like translating an unknown language and turn it into an enjoyable puzzle game. While some additions such as fast travel and a map could have made the experience smoother, overall Chants of Sennaar is an excellent game worth a try.